OCHRONA ZNAKU

Znaki humanitaryzmu

Znaki Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca są uniwersalnymi znakami nadziei dla ludzi podczas kryzysu humanitarnego. Dla społeczności przechodzących przez traumatyczne wydarzenia związane z konfliktem zbrojnym i sytuacjami przemocy oraz z klęskami żywiołowymi, znak informuje, że pomoc jest w drodze.

Umieszczony na identyfikatorze lekarza pracującego w szpitalu polowym, na drzwiach pojazdu transportującego rannych lub na samolocie dostarczającym środki pomocowe, znak symbolizuje bezstronną, neutralną i niezależną pomoc humanitarną ludziom na całym świecie. Jednak znaczy o wiele więcej. W czasie konfliktu zbrojnego, Czerwony Krzyż i Czerwony Półksiężyc, razem z Czerwonym Kryształem, są powszechnie znanymi symbolami ochrony należnej personelowi, budynkom i pojazdom wojskowych służb medycznych, a także upoważnionym cywilnym służbom medycznym. Obejmuje to służby medyczne Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, które mają nieść pomoc w czasie konfliktu zbrojnego za zgodą odpowiednich władz, zgodnie z zapisami Konwencji Genewskich.

Dozwolone użycie znaków

Znaki humanitarne mogą być używane w dwóch celach:

Jako środek ochrony, który informuje strony konfliktu zbrojnego, że osoby, pojazdy lub budynki ze znakiem są pod ochroną i nie mogą pod żadnym pozorem być celem ataku. Jest to ochronne użycie znaku.
Aby wskazać, że dana osoba, pojazd lub budynek związane są z Międzynarodowym Ruchem Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca. Jest to informacyjne użycie znaku.

Jak można używać znaków?

Użycie znaków jest szczegółowo uregulowane Konwencjami Genewskimi z 1949 r. oraz ich Protokołami Dodatkowymi z 1977 r. i 2005 r. Mogą być używane na dwa sposoby:

Użycie ochronne

Podczas konfliktu zbrojnego znaki mogą być użyte w celach ochronnych, by zapewnić bezpieczeństwo:

służbom medycznym i personelowi religijnemu sił zbrojnych
służbom medycznym, budynkom i pojazdom stowarzyszeń krajowych wówczas, gdy działają na zlecenie wojskowej służby medycznej sił zbrojnych i podlegają prawu i regulaminom wojskowym
po wyraźnej zgodzie rządu i pod jego kontrolą: szpitalom cywilnym, wszystkim cywilnym jednostkom medycznym i innym organizacjom pomocowym, ich personelowi oraz cywilnym środkom transportu przeznaczonym do niesienia pomocy rannym, chorym i rozbitkom. Wszystkie trzy znaki mają ten sam status i mogą być używane jako środek ochronny. Muszą być na białym tle, bez napisów i dodatkowych oznaczeń.

Podczas pokoju, znaki mogą być wykorzystane indywidualnie i w czystej formie jako symbol ochrony przez:

służby medyczne i personel religijny sił zbrojnych
służby medyczne i na pojazdach stowarzyszenia krajowego, które mają służyć niesieniu pomocy w czasie konfliktu zbrojnego, za wiedzą odpowiednich władz.

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża (MKCK) i Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca (Federacja) mogą używać znaków w każdym czasie (w czasie pokoju i w czasie konfliktu zbrojnego).

Użycie informacyjne

W czasie pokoju znaki mogą być używane w celach informacyjnych przez:

Ochotników, personel oraz przedmioty powiązane z Ruchem (Stowarzyszenia Krajowe, MKCK, Federacja).
Jako środek wyjątkowy przez ambulanse i punkty pierwszej pomocy przeznaczone wyłącznie do niesienia pomocy bezpłatnie zgodnie z prawem krajowym o za wyraźną zgodą Stowarzyszenia Krajowego.

Używany jako środek informacyjny przez którykolwiek komponent Ruchu jako część emblematu, znakowi musi zawsze towarzyszyć pełna nazwa lub inicjały, a nie jedynie słowa „czerwony krzyż” lub „czerwony półksiężyc”. Znak musi być małych rozmiarów i nie może być umieszczany na opaskach naramiennych lub na dachach budynków, aby uniknąć pomylenia ze znakami używanymi do celów ochronnych.

Nadużywanie znaków

Każde nadużycie znaku może zmniejszyć jego wartość ochronną i podważyć szacunek do niego w czasach konfliktu zbrojnego. Może to narazić na niebezpieczeństwo życie osób uprawnionych do używania znaku jako ochrony podczas niesienia pomocy, a także podważyć skuteczność pomocy humanitarnej Ruchu.

Aby zapewnić pełne poszanowanie i ochronę znaków, wszystkie państwa będące stroną Konwencji Genewskich z 1949 r. zobowiązane są do prawnego uregulowania kwestii związanych z użyciem znaków, a także zapobiegania i karania ich nielegalnego użycia, zarówno w czasie wojny, jak i w czasie pokoju. Władze krajowe muszą również informować opinię publiczną, sektor biznesu oraz środowisko medyczne o zasadach prawidłowego użycia znaków.

Stowarzyszenia Krajowe współpracują z organami państwowymi w celu zapewnienia prawidłowego używania znaków.

Komisja ds. Ochrony Znaku
Czerwonego Krzyża

Komisja ds. Ochrony Znaku Czerwonego Krzyża powstała w marcu 1995 r. przy Zarządzie Głównym Polskiego Czerwonego Krzyża. Celem działania Komisji jest dbałość o ochronę znaku, szczególnie w obliczu częstych przypadków nadużycia lub niewłaściwego użycia znaku przez osoby fizyczne i prawne, media bądź też służby medyczne. Skuteczność działań podejmowanych przez Komisję zależy w znacznej mierze od pomocy ze strony lokalnych struktur PCK, odpowiedzialnych za ochronę znaku na własnym terenie.

Zasady działania Komisji ds. Ochrony Znaku

Komisja w realizacji swoich zadań kieruje się „Regulaminem Używania Znaku Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca” przyjętym przez Radę Delegatów Międzynarodowego Ruchu CK i CP w listopadzie 1991 roku w Budapeszcie oraz Uchwałą nr 54/2004 Krajowej Rady Reprezentantów z dnia 11.12.2004 r. w sprawie ochrony znaku czerwonego krzyża i czerwonego półksiężyca. Spotkania Komisji ds. Ochrony Znaku odbywają się przynajmniej cztery razy w roku. Jeżeli wymagają tego okoliczności Komisja może zebrać się w trybie nadzwyczajnym. Komisja podejmuje decyzje na zasadzie consensusu i informuje o swoich opiniach Prezydium Zarządu Głównego PCK.

Zadania Komisji ds. Ochrony Znaku

informowanie za pośrednictwem mediów o funkcji, jaką pełni znak czerwonego krzyża i konieczności ochrony znaku CK celem utrwalenia tychże informacji w świadomości społecznej;
koordynowanie pracy osób odpowiedzialnych za ochronę znaku w skali kraju (przekazywanie informacji, instrukcji postępowania w przypadku nadużyć, propozycji pism interwencyjnych, materiałów szkoleniowych,) a także planowanie i prowadzenie szkoleń zarówno wśród pracowników jak i wolontariuszy PCK w celu doskonalenia ich pracy;
redagowanie dokumentów i przygotowywanie wydawnictw związanych z ochroną znaku;
opiniowanie pochodzących od instytucji, firm i osób wniosków o zezwolenie na użycie znaku
interweniowanie w przypadku nadużycia lub niewłaściwego użycia znaku przez instytucje, firmy, media i osoby prywatne działające w kraju w celu doprowadzenia do zaniechania nadużyć.